SRBSKE KRIVOTVORBE U VEZI DALMACIJE
Vuk Karađić u članku o Boki Kotorskoj:
A da bi svi naši čitatelji lakše sebi predstavili
gdje je Boka, pobrojićemo najprije sva znatnija mjesta primorska na zapadnoj
strani njezinoj. Trst je najzapadnija primorska opština naroda našega (po broju
duša može biti i najmanja, ali po bogatstvu prva u svemu narodu). Odavle je k
jugu oko mala dva dana hoda Rijeka (Senjska). Između Rijeke i Trsta je
poluostrvo Istrija, u kojoj se po primorskim mjestima govori najviše
Talijanski, a seljaci unutra govore jezikom između Kranjskoga i Srpskoga...
Iza Rijeke je dalje Senj, koji je iz pjesama po svemu narodu poznat. Iza Senja
nastaje Dalmacija(!), u kojoj su najznatniji primorski gradovi: Zadar, Šibenik,
i Spljet. Iza Spljeta dalje pored mora nastaje Hercegovina, u kojoj je
najpoznatije primorsko mjesto Dubrovnik.''
Dr. Jovan Cvijić ubraja sve dalmatinske Hrvate u
''stanovništvo srpskog jezika''.
Najodličnije ime srbske suvremene književnosti
uopće, a pjesničtva najpose, esejista kome po srbskom shvaćanju nema ravna,
Jovan Dučić, prikazuje umjetnički lik Ivana Meštrovića i tom prilikom tvrdi da
su Hrvati u Dalmaciji neka nova narodnosna tvorevina, koja nema veze sa starim
Hrvatima, jer da su stare hrvatske mase izčezle. Današnji dalmatinski Hrvati su
useljenici Srbi, koji su se odrekli svoje pravoslavne vjere i postali vještački
Hrvati.
Profesor dr. Ljuba Jurković (predsjednik
srbskopravoslavne crkvene općine bez vjernika, a s golemim bizantskim hramom u
Ljubljani) tvrdio je, bez odmora i stanke, da su srbski doseljenici u hrvatskim
zemljama ''na osnovu nauke'' starosjedioci, te da su došli u doba seobe naroda
zajedno s Hrvatima na današnje svoje posjede. Na tom temelju je onda izgradio
megalomanske narodnosne granice srbskog naroda, koje tobože dopiru na Zapad do
Šibenika, jer da su Srbi u sjevernoj Dalmaciji isto tako od starine kao i
Hrvati. A onda bi cinički znao završiti svoja ''naučna'' razlaganja: ''Ne znamo
na osnovu kojega se principa može tražiti od srpskog naroda, da on žrtvovanjem
jednog diela svog narodnog organizma i teritorija treba da osposobi Hrvatsku na
samoupravni život, ako ona sama nema sve potrebne uvjete za to:''
Priznati srbski pisac Gligorije Božović, pisao je
o pojedinim dielovima Dalmatinske Hrvatske vrlo zanimljive stvarčice. ''Bribir
je danas samo jedna pravoslavna crkva i ništa više, stolica kneževa Šubića,
odakle i Zrinski vode krv i porijeklo, i Petrova crkva nasred Bukovice, gdje je
pop Kuliša održao sabor i digao srpski ustanak protiv Mlečića. Poslije mohačke
bitke ucijeloj Zagori, koja počinje nedaleko od morske obale, Srbi su
prihvatili sav teret na svoja ramena, da ovaj kraj sačuvaju ujedinjenoj naciji
i od Turaka i od Mlečića i od habsburške monarhije.''
Split Božoviću ''mnogo liči'' na Skoplje. Split se
tek iza 1918. razvija u grad! Dotle je bio, veli Božović, ''dalmatinska
palanka''.
''...otočani nisu samo mješavina zatečenih
starinaca i prvih srpsko-hrvatskih valova; najrasnije dinarske pokrajine dale
su im mnogo krvi, Bošnjaci i Hercegovci i Crnogorci su danas po ostrvlju
Boduli.''
Po zamisli i pod glavnim uredničtvom Jovana
Jovanovića, Slobodana Jovanovića, Stanoja Stanojevića i Nikole Stanojevića
tiskana je zbirka ''Srpski narod u XIX. veku'', u kojoj je kao osamnaesta
knjiga izašlo djelo o Srbima u Dalmaciji.
Srba katolika, tvrdi pisac, ima po cijeloj
Dalmaciji 20 – 25 tisuća. Najviše ih je tobože u Dubrovniku i okolici.
Prikazujući nekog katoličkog svećenika, navodno Srbina, piše: ''Takvi su bili
katolički sveštenici koji su se borili u našim redovima i koji su nam
simpatisali. Međutim, klerikalci, to jest oni kojima je vera zanat, i njihovi sledbenici,
najviše su mrzeli Srbe katolike. Oni katolički sveštenici kojima je i Hrvatstvo
bilo jedan ''posao'' kojim su mogli da steknu lične koristi, iznosili su protiv
Srba katolika sve moguće laži, proklinjali su ih i pretili im mukama i na ovome
i na drugom svetu.''
''Dubrovčani, a može biti i druge gdjekoje srpske
opštine... – veli Vuk – bojali su se srpskijeh kraljeva (!) iz Hercegovine''.
Iz tog straha, nastavlja Vuk rodilo se nepovjerenje i mržnja dubrovačkih Srba
prema ostaloj srpskoj kontinentalnoj braći. Tako je mogla ''postati ovaka
mrzost, da narod i na ime svoje omrzne.'' Ovako gladko ''riješava'' Vuk
pitanje, kako to da su Dubrovčani od Srba postali Hrvati, a pritom zaboravlja
spomenuti, koji su to srbski kraljevi iz Hercegovine, odnosno, koje su to
srbske primorske općine.
''Dubrovačko stanovništvo je po naučnim
istraživanjima dra Jovana Cvijića, našeg najvećeg geografa i antropogeografa,
većinom srpskog etničkog porekla, a katoličke vere. Među stanovnicima grada
Dubrovnika i celog Dubrovačkog Primorja su ''mnogobrojni doseljenici (Dinarski
Srbi) iz okoline Konavala i Župe dubrovačke, zatim iz Hercegovine i još iz
Dalmacije''.''
Ovo je napisao godine 1940. u najuglednijem
srpskom časopisu, pri čemu se poznati pisac srpskih školskih knjiga dr. Mihailo
Radovanović obilno poziva na Cvijića.
Zemljopisni stručnjak dr. Radovanović, sa stubaca
''Srpskog književnog glasnika'' u godini 1940.!
''Potpuno preovlađivanje srpskog narodnog jezika
već u XV. veku i razvitak dubrovačke književnosti na tome jeziku koja je
dostigla svoj vrhunac u početku XVII. veka, pojavom njenog najvećeg pesnika
Ivana Gundulića, pretstavlja najočigledniji dokaz srpskog etničkog karaktera
koji je Dubrovačka republika nesumnjivo imala još od XV. veka. A da bi se takva
književnost na srpskom narodnom jeziku mogla razviti u Dubrovniku već u XV.
veku, morao je tome književnom periodu prethoditi jedan duži period za vreme
kojega je u velikoj meri izvršeno naseljavanje i etničko preovlađivanje
dinarsko-srpskog stanovništva u Dubrovačkom Primorju i njegovom glavnom gradu.
– Ovaj proces naseljavanja Dinarskih Srba nastavljen je i docnije, naročito u
toku XVI. i XVII. veka, i njihovim je uticajem dubrovačka oblast dobila još
izrazitiji dinarsko-srpski etnički i jezični karakter.'' Istina, ''Ideja
hrvatstva postala je u Dubrovniku stvarno dominantna'' u današnje doba –
priznaje jedva nekako na koncu ''studije'' i ''objašnjava'', kako se to moglo
dogoditi: silom katolčenja u prošlosti, nepopularni režimi u Jugoslaviji i politička
ideologija Hrvatske Seljačke Stranke načinile su od dubrovačkih Srba – Hrvate!
''Dubrovački Srbi katolici – nastavlja međutim
ugledni srbski zemljopisni stručnjak – pod uticajem izloženih procesa (nasilno
katolčenje, nepopularni režimi u Jugoslaviji i politička ideologija H.S.S, op.
pisca) sve manje ističu svoje jugoslavenstvo i srpstvo, a mnogi su zbog
katoličke vere prihvatili hrvatsku političku ideologiju, mada se u osnovi ne
osećaju Hrvatima... Ali pri tome treba napomenuti da se kako Srbi katolici tako
i Hrvati katolici u prvom redu osećaju kao Dalmatinci ili primorci, pa tek onda
kao Srbi ili Hrvati. To su naši pravi ''Jadranski Sloveni''.''
U svim školskim knjigama tzv. ''udžbenicima'',
kroz cielo razdoblje srbske vlasti, kao i u mnogim stručnim člancima po
časopisima i knjigama, mogu se čitati sljedeći odlomci:
''Naša narodna poezija svojim utjecajem zahvatila
je ne samo novu srpsku književnost, već i dubrovačku ili srednju srpsku
književnost, kako se ona drugačije zove i to još od samog njenog početka od
druge polovice XV. veka, pa sve do njenog gašenja, do konca XVIII. veka. Đorđe
(Džoro) Držić je prvi srpski umjetnički pjesnik, kod kojega se osjeća utjecaj
naše narodne poezije. On je rodonačelnik one velike plejade naših pjesnika, koji
su je stoljećima podržavali od XV. veka pa sve do danas. On uvodi njen uticaj u
dubrovačku književnost, i po tome uticaju, kao i po svome jeziku i nacionalnoj
svesti ova književnost ima srpski karakter.''
Srbin Simo Matavulj:
''Motivi narodnih pjesama često prelaze iz jednog
naroda u drugi. Kod nas pridolazi tome još nešto. Srpski bjegunci ispred Turaka
naseljavaju se u hrvatskim zemljama i donose sa sobom svoje bolne uspomene o
kosovskoj katastrofi i slično, pa se s tim motivima upoznaju i starosjedioci
Hrvati, oni ih prerađuju i daju im pečat svoje duhovne kulture i svoje etničke
svijesti.''